คืนที่จันทร์เต็มดวงทำให้คุณ…หลับยาก…

ถ้าจะกล่าวถึงความสัมพันธ์ของดวงจันทร์ กับชีวิตมนุษย์ เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่า มนุษย์นั้นอาศัยตำแหน่งโคจรของดวงจันทร์ในการพยากรณ์สิ่งต่างๆตั้งแต่สมัยโบราณกาล สังเกต ได้จากการมีปฏิทินจันทรคติ ด้วยเชื่อว่ามีผลกระทบต่อหลายสิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับสิ่งมีชีวิตบนโลก ไม่ว่าจะเป็นพืช สัตว์ หรือแม้แต่ มนุษย์ ความเชื่อบางอย่างได้ถูกพิสูจน์หักล้าง แต่บางอย่างก็ไม่สามารถพิสูจน์ได้
มีการศึกษาวิจัยที่พยายามเชื่อมโยงการเจริญเติบโตของพืชเข้ากับการตำแหน่งการโคจรของดวงจันทร์ อย่างไรก็ตาม ด้วยจังหวะการโคจรของดวงจันทร์นั้นซับซ้อนและไม่สม่ำเสมอ และผลกระทบก็ยังไม่ชัดเจน ดังนั้น…จึงยากที่จะทำการทดลองซ้ำและยากที่จะสรุปผลกระทบที่ชี้ชัดได้ ทว่า…ผลกระทบบางอย่างจากดวงจันทร์ก็ได้รับการพิสูจน์ว่าเป็นความจริง เพราะ…จังหวะทางชีววิทยาของสิ่งมีชีวิตหลายชนิดมีความสัมพันธ์กับน้ำขึ้นน้ำ ลง เช่น การสืบพันธุ์ เพศของปะการัง และการดำเนินกิจกรรมต่างๆ เพื่อการยังชีพ ซึ่งได้รับอิทธิพลโดยตรงจากแรงดึงดูดของดวงจันทร์

คุณอาจสงสัยว่า แล้วดวงจันทร์มีผลกระทบกับมนุษย์บ้างหรือเปล่า? เป็นที่น่าสงสัยและน่าสังเกต ว่าโดยปกติรอบประจำเดือนของมนุษย์ประมาณยี่สิบแปดวันนั้น บังเอิญตรงกับรอบการโคจรของดวงจันทร์พอดิบพอดี และมีข้อมูลการวิจัยที่ศึกษาความสัมพันธ์ของดวงจันทร์กับไฟฟ้าเคมีในสมอง บ่งชี้ว่าผู้ป่วยโรคลมชักและผู้ที่มีอาการปวดหัว มีแนวโน้มที่จะกำเริบในคืนเดือนมืด (new moon)
มีการรายงานมานานแล้วว่าคนเราจะหลับยากขึ้น และระยะเวลาในการหลับน้อยลง ในคืนที่จันทร์เต็มดวง และแม้จะดูเหมือนว่าจะเป็นคืนที่หลับสนิท เมื่อตื่นมาก็ยังคงรู้สึกอ่อนเพลียเหมือนหลับไม่เต็มตื่น ซึ่งอาการนี้ไม่ปรากฏในคืนอื่นๆ และถึงแม้จะนอนหลับในที่ที่ไม่เห็นแสงจันทร์ เช่น อยู่ในห้องที่ปิดม่านอย่างดีแล้วก็ตาม ก็ยังพบอาการดังกล่าวอยู่เช่นเดิม สิ่งที่เรายังคงค้างคาใจ คือ ดวงจันทร์คือสาเหตุที่แท้จริงที่มีผลต่อการนอนหลับจริงๆ หรือไม่ ? สิ่งนี้ถูกพิสูจน์ทราบและรายงานในวารสาร Current Biology ซึ่งกล่าวว่า ความเชื่อนี้เป็นเรื่องจริงที่มีหลักฐานพิสูจน์ได้

ในปี 2000 คาโจเคน และทีมวิจัยจาก University of Basel , the Swiss Federal Institute of Technology และ Switzerland Centre for Sleep Medicine ได้ศึกษาการนอนหลับของอาสาสมัคร 33 คน ในตลอดระยะเวลา 3 ปี นักวิจัยได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับคลื่นสมองของอาสาสมัครด้วยวิธี Electroencephalography (EEG) ซึ่งใช้อุปกรณ์ติดที่กระโหลกศีรษะเพื่อวัดการทำงานของสมองผ่านการเปลี่ยน แปลงทางไฟฟ้าเคมี โดยศึกษา
► ปริมาณเมลาโทนิน (melatonin: ฮอร์โมนที่หลั่งเมื่อหลับสนิท)
► ระยะเวลาที่ใช้ในการนอนจนกระทั่งหลับ และความยาวการนอนหลับสนิท
► รวมถึงความรู้สึกหลังจากการนอนหลับ
แต่จริงๆ แล้ว “การศึกษาการนอนหลับกับพระจันทร์นั้น ไม่ได้เป็นสิ่งแรกที่ตั้งใจอยากจะศึกษา แต่ไอเดียนี้ได้บังเอิญผุดคิดขึ้นมาหลังจากการที่ไปนั่งดื่มในบาร์แห่งหนึ่ง ในคืนที่พระจันทร์เต็มดวง” ดังปรากฏอยู่ในประโยคหนึ่งของบทความ
สิ่งที่พวกเขาค้นพบนั้นเป็นที่น่าประหลาดใจว่าอาสาสมัครต้องใช้เวลามากขึ้น โดยเฉลี่ย 5 นาที ก่อนที่จะหลับ เป็นเวลา 4-5 คืนติดกันในช่วงที่พระจันทร์เต็มดวง สำหรับระยะเวลาการนอน พวกเขาใช้เวลานอนหลับน้อยลงถึง 20 นาที ยิ่งไปกว่านั้น คลื่นสมอง EEG บ่งชี้ถึงการหลับสนิทลดลง 30% ระดับเมลาโทนินลดลง และสำหรับความรู้สึกของอาสาสมัคร พบว่าในช่วงนั้น พวกเขามีความสดชื่นจากการนอนหลับน้อยลงหรือพูดง่ายๆ ว่า มีความรู้สึกว่าหลับไม่เต็มตื่น เมื่อเปรียบเทียบกับวันอื่นๆ ทั้งที่พวกเขาถูกจัดให้นอนหลับในห้องที่มืดสนิท ปราศจากแสงจันทร์

หากมองในแง่ความน่าเชื่อถือทางวิทยาศาสตร์ ก็มองได้ทั้งสองทางว่าเชื่อได้และเชื่อยาก เพราะการศึกษานี้นับว่าไม่ได้มีวัตถุประสงค์ที่ชัดเจนตั้งแต่แรก เนื่องจากทั้งนักวิจัยและอาสาสมัครนั้นไม่รู้มาก่อนว่าตั้งใจจะศึกษาความ สัมพันธ์ของการนอนหลับกับการที่ดวงจันทร์เต็มดวง ในทางกลับกัน หากมีการตั้งใจศึกษาดวงจันทร์ การวิจัยนี้ควรจะถูกศึกษาอย่างระมัดระวังและรัดกุมมากขึ้นในทุก ๆ คืนของรอบการโคจรของดวงจันทร์ ในขณะที่ในการศึกษานี้นั้นใช้เวลาจับตาดูเพียงเกือบทุกคืนในแต่ละเดือน เท่านั้น ซึ่งแน่นอนว่ามีความเข้มงวดน้อยกว่า
อย่างไรก็ตามการวิจัยหลายงานได้แสดงให้เห็นแล้วว่าการที่พระจันทร์เต็มดวงนั้นไม่มีผลกระทบที่ชัดเจนต่อสุขภาพของมนุษย์ ถึง แม้ว่าบางการศึกษาได้พบว่า การที่มีพระจันทร์เต็มดวงดูมีผลให้คนนอนไม่หลับ หลับยากขึ้น ฝันร้าย หรือแม้แต่การละเมอ และพบว่ามีความเกี่ยวข้องกับการที่นักโทษมีความก้าวร้าวเพิ่มขึ้น ในปี 1985 แต่ก็ไม่มีหลักฐานที่น่าเชื่อว่าดวงจันทร์เต็มดวงทำให้มีผู้ป่วยจิตเวชเพิ่ม ขึ้น หรือมีผลต่อการก่อคดีฆาตกรรมหรืออาชญากรรมใดๆ และในปี 2010 ก็มีการศึกษาในทำนองเดียวกัน แต่ก็ไม่พบความแตกต่างของจำนวนการก่อคดีทางอาญาในคืนพระจันทร์เต็มดวงกับคืน ปกติเช่นเดียวกัน